Jill Whitney-Smit (1951-2021): Een leven vol violen

Een lezer attendeerde ons op een klein gedenkteken aan de waterkant bij het speeltuintje in het Zocherpark voor Jill, hij wist niet wie zij was. Wisten wij dat misschien? Jill? Het zal toch niet onze Jill met Marie zijn? Wanneer je een hondenbaas bent in het Zocherpark ken je Jill met haar boerenfox Marie .

Jill, petite en fragile, niet makkelijk in een hokje te plaatsen. Artistiek, beetje alternatief, een dame? Nee, gewoon Jill, authentiek, vol humor en belangstellend. Ik was verbijsterd, onlangs sprak ik haar nog in de Twijnstraat en er leek niets aan de hand. Ze dacht zelf dat ze in maart al besmet was geweest met het virus, maar veel last had ze er niet van gehad. Vrijdag 12 februari overleed ze plotseling in het ziekenhuis, een herseninfarct was haar fataal geworden. Haar man Jan omschrijft zijn gevoelens: “Verdrietig, verbijsterd, een donderslag bij heldere hemel”. Haar lichaam liet haar wel vaker in de steek: ze was haar balans kwijtgeraakt en had artrose in haar handen. Juist over die balans hadden Jill en ik nog samen gegrapt: ze liep met een stok. Niet zomaar een stok maar een leuke, een vrolijke. 

“Als je dan toch met een stok moet lopen moet je daar ook iets van maken”, had ze mij lachend toevertrouwd met haar onmiskenbare Amerikaanse accent. Jill, geboren in Nashua in New Hampshire aan de Oostkust van de Verenigde Staten. Ze had een oudere broer, een zus en was zelf een nakomertje. Zij was het meisje van een tweeling, maar haar moeder was haar broertje tijdens de zwangerschap verloren. “Hij had de “reis” niet af kunnen maken”. “Ze heeft altijd het gevoel gehad dat er iets aan haar ontbrak, dat ze iemand miste”, vertelt Jan mij. Ze had een prettige jeugd en na de middelbare school ging ze naar het Conservatorium in Boston. Ze studeerde Zang, ze wilde operazangeres worden. Tijdens haar studie vatte ze de liefde voor instrumenten op en vooral voor de viool. Ze vertrok naar Europa, naar Mittenwald in Zuid-Duitsland, waar dé Europese opleiding voor vioolbouwers gevestigd is. Ze voltooide haar opleiding en had de aandacht getrokken van Otto Stam. Otto Stam, een vermaard vioolbouwer, vroeg  Jill bij hem te komen werken in zijn zaak aan het Lucasbolwerk. Jill zou zich toeleggen op de restauratie en reparatie van de instrumenten. In 1976 kwam zij in café “De Boon”, in de Predikherenstraat, Jan tegen en dacht:’’ Ik zie het wel zitten met deze Jan!” De tijd vliegt voorbij en Jan en Jill kregen twee mooie zoons, Tristan en David. Na negentien jaar bij Stam besloot Jill voor zichzelf te beginnen. 

Jan vervolgt zijn verhaal: “De ruimte achter ons huis bood Jill die mogelijkheid. Jill was een vakvrouw met een geheugen van een olifant. Bij het zien van een viool wist ze onmiddellijk wie het instrument had gebouwd en waar. Ze kon bij het zien van een viool bijna horen hoe deze zou klinken. Ze speelde zelf ook en trad met verschillende ensembles op, tot zij dat twintig jaar geleden fysiek niet meer aan kon. Door artrose in haar handen kon ze ook haar vak niet meer uitoefenen, maar een leven vol violen daar moet je toch iets mee. Zij adviseerde mensen in de keuze van hun instrument en zo zou ze dat ook gedaan hebben voor onze kleindochter Isolde. Isolde (9) speelt ook viool, zij heeft nu een driekwart viool. Jill had feilloos geweten welk volgende instrument voor haar geschikt zou zijn”. 

Morgen zal Isolde voor haar grootmoeder spelen tijdens de uitvaart. “Jill was een “volwaardig mens” een mensen-mens. Met veel invoelingsvermogen, breed in haar kennis, in haar kunde en in haar muzieksmaak”, beschrijft Jan zijn Jill. Morgen begint de plechtigheid met La Sicillienne van Maria Theresia von Paradis uitgevoerd door Jacqueline du Pré op cello en Gerald Moor op piano. Maar dan volgen, even oorspronkelijk en verrassend als Jill zelf, “Sorry” van Kyteman, “Both sides now” van Joni Mitchell gevolgd door “Little Wing” van Jimi Hendrix. “Well she’s walking through the clouds, with a circus mind that’s running round”. Zo zullen we ons Jill blijven herinneren:  “With a thousand smiles she gives to me free.”  

De uitvaart vindt morgen om 13.30 uur plaats. Deze is via een livestream te volgen. Kijk hier voor de inlogcode.