Premier Rutte als crisisismanager bij boze woonbootbewoners:”‘Jij moet dit overleven, beloof je dat?”

Stikstof en PFAS waren het probleem niet, het bouwen kon doorgaan. Mark Rutte kreeg indringend te maken met ander tumult over de nieuwbouw aan de Merwedekanaalzone. Met minister van Milieu en Wonen Van Veldhoven was hij woensdag tegen het middaguur uit Den Haag naar Utrecht gekomen om inzicht te krijgen over de grootschalige nieuwbouw ten westen van het stadshart.  

Er was forse belangstelling van de vaderlandse media. Juist hier kon Rutte bevraagd worden over de impasse in de bouw. Opgetogen vertelde hij over stapsgewijze oplossingen en dat met deze ‘rotte kies’ in ieder geval íets kon gebeuren. Onverwacht ontstond er groot rumoer over de nood van de bewoners van de woonboten in het Merwedekanaal. Rutte kwam er niet zomaar mee weg en wethouder Kees Diepeveen ook niet. 

Het echtpaar Erwin en Angelina Pattipeilohy liet voorafgaande aan de persmeeting op het gazon buiten het culturele broeinest Kanaal30 duidelijk hun grieven blijken met dossiers en drieste taal, gesteund door andere bewoners. Het werd in alle heftigheid opgenomen door de camera’s en de microfoons. Ik was erbij om een podcast te maken voor RTV Utrecht. Dat gaf ruimte tot vrijwel integrale uitzending van de emotionele confrontatie met de premier en de wethouder.   

Kees Diepenveen vertelde dat Rutte in een onderonsje met de betrokken bouwbonzen onder de indruk was geraakt van de snelle groei van Utrecht allemaal nodig was. Ze hadden aandacht gevraagd voor de vernieuwingen in het openbaar vervoer die nodig waren, Het werkbezoek kwam volgens de wethouder op het goede moment. Angeline Pattipeilohy praatte de journalisten voorafgaande aan de persmeeting met Rutte kalm bij, een dossier bij de hand. Ze vertelde over de activiteiten van Actiegroep Houd Rivierenwijk Leefbaar en de actiedag van 5 oktober waar Diepenveen ook bij was geweest.  Haar man onderbrak haar met een kortaf: ‘Er gebeurt helemaal geen zak.’ 

Angeline: ‘Er zijn 1700 petities aangeboden. We weten niet wat we moeten doen om zaken onder de aandacht te krijgen en dat er naar geluisterd wordt.’ 

Erwin weer: ‘Weet je, we snappen heel goed dat er gewoond moet worden en dat er gebouwd moet worden. Maar ze moeten ook een beetje aandacht hebben voor de mensen aan de andere kant. Ze zeggen wel dat ze onderzoeken doen, maar er gebeurt geen reet. Hoe ze met ons omgaan, gewoon door een wethouder die uit Amsterdam komt. Wij tweeën en een paar andere buren bungelen al drie jaar zonder dat we weten wat er gaat gebeuren. En maandag hebben we gehoord dat de brug bij de Waalstraat en de brug bij de Zijldiepstraat waar wij wonen in de plannen blijven doorgaan. Ik vind het prima, maar laten ze ons behandelen, netjes uitkopen, maar dat doen ze niet.’ 

Wil hij elders gaan liggen? 

Erwin: ‘Ze mogen de boot hebben. Al douwen ze er een stel hoeren in die ook weg moeten. Ik wil hier niet meer wezen.’ 

Ondertussen krijgt de premier te zien wat voor nieuwbouw er allemaal komt.  

Angeline: ‘Wat voor prachtig project dit is.’ 

Erwin: ‘Het zal wel mooi worden, natuurlijk. Een sportcentrum, een zwembad, een winkelcentrum. Het zal prachtig worden, prima, maar laten ze ook rekening houden met de mensen aan de overkant.’      

Angeline: ‘En ga daar fatsoenlijk mee om. Alle initiatieven om de gemeente naar ons toe te krijgen zijn alleen maar uit de actiegroepen gekomen, of na het aandringen van buurtbewoners. Zo van: jongens kom es bij elkaar, informeer je burgers. Vanuit de gemeente zelf is er weinig initiatief geweest.’ 

Erwin: ‘Het zijn de grootste boeven die er rond lopen.’ 

Angeline: ‘ Ze geven het idee dat je mee kunt denken. Dan mag je stickertjes plakken. In de klankbordgroepen zitten alleen mensen die positief meedenken met de gemeente.’ 

Dan stelt Mark Rutte zich op voor de pers. Of het allemaal on hold staat? De premier:‘ Het staat niet on hold. Je ziet dat er echt serieuze problemen zijn. Daar zijn we vreselijk hard mee bezig. zoals PFAS en stikstof, maar er kan ook heel veel wel. Omdat deze gemeente heel druk bezig is geweest om veel te regelen, zowel aan stikstof en PFAS, blijkt dat er de komende tijden aan die duizenden huizen doorgewerkt kan worden. Dat is ook een boodschap aan Nederland.’ 

Vraag van RTV Utrecht TV: wat vindt hij van de Merwedekanaalzone als wijk? 

‘Blij dat je die vraag stelt, want het is echt een heel bijzonder project. Wat me heel erg aanspreekt en daar hebben we heel lang over doorgepraat is dat je niet probeert weer een hele hoop weiland om te bouwen tot een nieuwe Vinex locatie, maar dat je in de stad probeert duizenden en duizenden woningen te realiseren, in een gebied wat er gewoon een beetje lelijk uitziet en dat je daarmee veel mooier maakt, dat je een wijk probeert te bouwen van zeer hoge kwaliteit die heel divers in zijn samenstelling is. En wat ik dan ook weer spannend vind is dat je met woningcorporaties aan tafel zit om te kijken als hier sociale woningen komen, logisch, dat je dan ook kijkt of je in andere wijken ook meer diversiteit kunt krijgen en dat daar dan misschien minder sociale huurwoningen zijn. Dat plan in samenhang is hier gemaakt, het is nog niet klaar, maar de stikstof staat niet in de weg.’ 

Ik zeg: ondertussen liggen hier woonbootbewoners in nood, voelen zich niet gehoord. 

De premier, direct: ‘Dat is dus ook spannend, hebben we het ook over gehad: als je een aantal weilanden vol bouwt is dat makkelijker dan wanneer je in een stad bezig bent. Dan heb je heel gauw dat je te maken hebt met mensen die zeggen: “ja , leuk idee, maar wat betekent dat voor mij?” Dan is het weer zo goed dat je hier een wethouder, maar ook woningcorporaties hebt, bouwondernemers, de wijkvereniging, iedereen die erbij betrokken is, om dat gesprek wel serieus aan te gaan en ook de klachten van de woonbootbewoners serieus te nemen.” 

Nu mengt Erwin Pattipeilohy zich erin: ‘Het wordt niet gedaan, want er worden dingen beloofd, al drie jaar, constant wordt dat terug gedraaid. Kees Diepeveen is bij ons thuis geweest. Er worden dingen beloofd dat we worden uitgekocht en dan krijgen we een contract waar we nog twee jaar op moeten wachten. Ik vind het schandalig, Kees Diepeveen.’ 

Angeline: ‘Het is alleen in het voordeel van de gemeente geschreven.’ 

Diepeveen antwoordt: ‘Het is heel goed dat jullie er zijn, we zijn volop in gesprek, ook met de woonbootbewoners. Dit zijn mensen die zelf mogelijk individueel getroffen worden, dus daar moeten we alle aandacht voor hebben. Dit gaan we de komende tijd zeker goed regelen, alleen ik moet er wel bij zeggen: “we zouden liever sneller gaan”, maar  er zit afgelopen tijd gezien de complexiteit toch wat vertraging, maar we gaan dit zeker goed regelen met de mensen.” 

Nog een bemoedigend woord van de premier? 

Rutte: ‘Luister, het is logisch dat als je in een stad bezig bent om dit soort rotte kiezen, zo’n vervallen bedrijventerrein om te vormen tot gebieden waar weer gewoond en gewerkt kan worden, geeft dat natuurlijk spanningen met de omliggende wijken. Dat zul je altijd hebben en dan is het van belang dat je dat die onder ogen ziet en dat doet deze wethouder, dat doet dit college, dat is echt mijn overtuiging.’ 

Er ontstaat luid tumult, maar de premier blijft onverstoorbaar, soeverein, maar amicaal tegelijk. Hij zegt: ‘Jongens, het enige in dit land om met zo weinig grondgebied, met zoveel mensen, zoveel wensen, dingen op te lossen is praten, praten, praten. Ik doe dit al negen jaar in deze baan en je krijgt vooruitgang.’ 

Is er nog wel plek in Utrecht om binnenstedelijk te bouwen, naast de Merwekanaalzone?  

Rutte: ‘We staan op zo’n plek. We hebben het ook over andere plekken gehad, maar ik wil niet hier helemaal deskundig zijn na twee uur op het terrein van Utrecht. En ik moet helaas weg. Dank jullie wel!’ 

Als de premier zich omkeert richt Angeline zich nogmaals tot hem en de wethouder. Ze zegt: ‘Wij zijn simpele burgers, we wonen al 34 jaar in een prachtige wijk, op een prachtige woonboot…’ 

Rutte:  ‘Heerlijk! 

Angeline: ‘Het is hier fantastisch, maar de druk van deze wijk is veel te groot. We lopen iedere keer tegen muren aan. Het is allemaal verdeel en heers.’ 

Diepeveen: ‘Ik hoor u verontrusting. We hebben deze maand met klankboordgroep, met woonbootbewoners, met Rivierenwijkers, de mensen uit Transwijk veel avonden.’ 

Rutte: ‘Ik moet er tussenuit, ik moet om half twee in Den Haag zijn.’ 

Angeline: ‘Ik hoop dat we net zo serieus worden genomen…’ 

Rutte, breed grijnzend:  ‘Ja hallo, natuurlijk! Wij zijn allebei simpele burgers, u en ik moeten allebei serieus worden genomen en de wethouder ook.’ 

Angeline: ‘U zegt dat u nachtmerries hebt over hebt over dat hele PFAS-gebeuren…’ 

Rutte: ‘En de banen die verloren gegaan.. 

Angeline: ‘Wij hebben ook nachtmerries…’ 

Rutte, onverminderd grijnzend: ‘Dat zie ik aan je! Dat zie ik aan je!’ 

Als de eerste-minister zich omdraait kijkt hij recht in de ogen van Erwin die zegt: ‘Ik zuip me helemaal de kolere!’ 

Rutte: ‘Jij moet dit overleven, beloof je dat? Luister nou even… De wethouder heeft net gezegd dat hij in november langskomt. 

Erwin: ‘Ja. Alweer!’ 

Rutte: ‘Ik heb een suggestie: een tip, aan allebei, want zij hebben het gevoel dat zij iets beloofd hebben gekregen dat zíj niet nakomen etcetera. Leg nou heel precies op tafel wat jullie verwachting was en waarom dat niet goed ging. Je moet het met woorden doen. De wethouder zit er ook bij. Dan ga je gewoon kijken, jongens, en dan zul je zien. Ik merk heel vaak dat er heel veel misverstanden zijn, dat je veel dichter bij elkaar staat dan je denkt en misschien ben je het ergens niet over eens, maar dan weet je ook precies waar je het niet over eens bent.’ 

Erwin: ‘Ik heb aangeboden om weg te gaan!’ 

Diepeveen: ‘Ik heb net met uw vrouw afgesproken dat we op korte termijn een afspraak maken.’ 

Erwin: ‘Alweer!’ 

Rutte: ‘Doe het nou nog één keer!’ 

Diepeveen: ‘Ik ben al vaker geweest, maar we blijven in gesprek.’ 

Erwin: ‘Ik word hier gewoon doodziek van.’ 

Rutte: ‘Beloof me nou dat je het nog een keer doet. Luister nou, hij wil jullie toch ook niet kapot maken. Wat hij wil is dat die stad een toekomst heeft en hij wil jullie niet kapot maken. Jullie hebben een hand gegeven. Maak het zo concreet mogelijk. Geen lange lulverhalen.’ 

Erwin: ‘Ik ben vorige week 65 geworden, ik ben geboren in de wijk en ik heb een hekel aan de stad gekregen, gewoon een bloedhekel. En dat komt door dat soort gasten.’ 

Rutte, een en al glimlach: ‘En hij wil dat dat stopt. Maar je gaat het gesprek wel aan. En u gaat uw man meenemen.’ 

Angeline: ‘Ik ga hem kalmeren en een goed gesprek hebben.’ 

Rutte: ‘Ja, sterkte. Bedankt. Hoi!’ 

De podcast van Jeroen Wielaert is hier te beluisteren.