Hoogopgeleide vluchtelingen krijgen vliegende start dankzij Incluusion

Vluchtelingen sneller laten integreren en een goede basis voor de toekomst bieden door het volgen van universitair onderwijs: dat is het idee achter Incluusion. Over het project van Elena Valbusa, Marij Swinkels en Hilke Grootelaar kan men bijna niets dan lovend zijn. De initiatiefnemers zijn tijdens de 383e Dies Natalis van Universiteit Utrecht dan ook beloond met Zilveren Penningen.

De Zilveren Penning werd niet eerder uitgereikt aan initiatiefnemers van een maatschappelijk project dat vanuit de Universiteit Utrecht is opgezet. De vrouwen beseffen nog steeds niet helemaal dat ze hem in ontvangst mochten nemen. Elena Valbusa vertelt over het ontstaan, het verloop en de missie van het project.

Hilke Grootelaar, Elena Valbusa en Marij Swinkels met hun Zilveren Penningen

“In 2016 was de vluchtelingenstroom in Utrecht erg groot. Marij Swinkels en Hilke Grootelaar, allebei promovenda, vroegen zich toen af wat de Universiteit Utrecht deed om vluchtelingen te helpen. Ik werkte bij Utrecht Summer School, en sloot me bij hen aan. We besloten te gaan doen waar we goed in zijn: onderwijs aanbieden. Hoe sneller nieuwkomers beginnen met integratie, hoe beter het met ze gaat.

We zijn gestart met een pilot, daarna zouden we wel verder zien. Het was een aanname dat er behoefte aan was, maar na twee weken zagen we al dat dat daadwerkelijk zo was. Incluusion startte explosief. Er zijn veel hoogopgeleide vluchtelingen op zoek naar afleiding en een betere toekomst. Ze kwamen uit alle hoeken van het land; COA heeft zelfs mensen overgeplaatst vanwege Incluusion. Het College van Bestuur was positief en mijn directeur gaf me ruimte om Incluusion op te zetten en om te lobbyen voor samenwerkingen en ondersteuning.

Efficiënt
“Bij Incluusion volgen deelnemers geen opleidingen, maar vakken. Als er plekken vrij zijn, worden deze beschikbaar gesteld voor Incluusion. Het concept is heel efficiënt, want je gebruikt bestaande structuren: de cursussen worden al gegeven, de ruimte is al gehuurd.

Per blok volgen ongeveer veertig vluchtelingen onderwijs aan de UU. Ze kunnen geen studiepunten halen, maar kunnen daardoor op hun gemak kennis maken met het onderwijs en hun academische skills verbeteren. Veel deelnemers hebben een Arabische achtergrond: voor hen is het lastig om lappen teksten te lezen.

Voor Incluusion gelden dezelfde toelatingseisen als die de universiteit heeft voor beginnende studenten, en motivatie, gedrevenheid en ambitie zijn vaak net zo belangrijk als het niveau Engels. De voorwaarden om een vak te kunnen volgen zijn verschillend per vak, dit gaat in overleg met de docent. Het moet geen teleurstelling zijn, ook niet voor de hoogleraar en de andere studenten.”

Verrijking voor alle partijen

“Ik ben nog geen docenten tegengekomen die er niet voor open staan dat vluchtelingen hun lessen bijwonen. Het is voor hen ook een verrijking: je haalt letterlijk de wereld in de klas. Het is een continue wisselwerking, een vluchteling krijgt een gezicht en een stem. Er heerst een groot stigma op het label vluchteling: je wordt niet meer gezien voor wie je bent, maar als vluchteling. Veel mensen hebben een mening over vluchtelingen terwijl ze er nog nooit mee hebben gesproken. Dat geeft aan hoe het een verrijking kan zijn om een vluchteling in je werkgroep te hebben.

Het volgen van onderwijs kan een voorbereiding zijn op een opleiding, maar dat is niet het enige doel. Op deze manier kunnen asielzoekers en statushouders hun wachttijd op een goede manier gebruiken. Ze zitten in een ellendige situatie. We willen ze helpen om er het beste van te maken zo lang ze hier zijn. Door Incluusion kunnen ze zich ontwikkelen, vrienden maken, de stad leren kennen, een netwerk opbouwen. Sommige vluchtelingen hebben het moeilijk. Ik heb een aantal jonge mensen uit hun schulp zien kruipen door Incluusion. Vluchtelingen kunnen er ook achter komen of ze verder willen studeren. Het maakt ons niet uit of Incluusion-studenten bij de Universiteit Utrecht blijven studeren of elders. We willen dat ze verder komen, het maakt niet uit waar.”

Incluusion is inmiddels uitgerold bij Wageningen University & Research, de Technische Universiteit Eindhoven en de Universiteit Leiden en bij de University of Macedonia in Griekenland. Bij de Universiteit Utrecht is het project inmiddels ingebed in de organisatie.