Hobbystad Utrecht

Staphorsters kun je kwetsen zonder kans op doodsbedreiging of onthoofding, Ze doen niets terug. De pers maakt daarvan gebruik. Zo werd flink ophef gemaakt over massaal kerkbezoek in coronatijd. De ondertoon was: die lui zijn niet wijs. Dat er niemand besmet bleek haalde de media niet.  Wij waren er laatst om gordijnen te kopen, want we vinden Staphorster stoffen mooi. We werden deskundig geholpen. Kennelijk is niet iedereen op z’n achterhoofd gevallen. Er moeten zelfs hele slimme Staphorsters zijn, want anders waren de bedrijventerreinen niet zo groot. De welvaart en de ondernemingsgeest spatten er vanaf.  

Veel werkgelegenheid eist veel mensen. En zo groeit het dorp als kool. In dat opzicht kan Staphorst model staan voor heel Nederland, afgezien van een paar krimpregio’s, zoals Zeeuws-Vlaanderen en Noordoost-Groningen. Niet altijd begint het trouwens met meer werkgelegenheid. Zo ging het in bijvoorbeeld Nieuwegein en Almere eerst om de bouw van zoveel mogelijk huizen, en probeerden ze er pas gaandeweg bedrijven aan te trekken. Maar hoe de volgorde ook is: een heleboel steden en steden en dorpen dijen enorm uit.  

Nederland heeft nu ongeveer twee keer zoveel inwoners als in mijn geboortejaar 1937

Dat kan ook niet anders als je bedenkt hoe hard de bevolking groeit; Nederland heeft nu ongeveer twee keer zoveel inwoners als in mijn geboortejaar 1937. In de jaren vijftig – we zaten op ruim tien miljoen – begon de regering zich zorgen te maken over overbevolking. In grote reclamecampagnes werden mensen aangemoedigd te emigreren naar landen waar meer mogelijkheden zouden zijn.  Een paarhonderdduizend energieke, avontuurlijke mensen probeerden hun geluk in Canada of Australië. Een behoorlijke aderlating voor Nederland. En achteraf gezien ook volkomen onnodig, want de economie trok zo hard aan dat het bedrijfsleven mensen te kort kwam. Ze werden vooral geworven op het platteland van Turkije en Marokko.  

Toen de ‘gastarbeiders’ na verloop van tijd hun gezinnen lieten overkomen riep Hans Janmaat ‘vol is vol’, wat hem een veroordeling wegens discriminatie opleverde. (Janmaat was de leider van de Centrumpartij, later omgedoopt tot Centrum Democraten, het voorlopertje van de PVV.) De bevolking groeit intussen lustig door. Vooral dankzij immigratie komen er elk jaar ongeveer 110.000 mensen bij, ietsje minder dan Dordrecht, ietsje meer dan Leeuwarden.  

We zitten nu toch wel met een gigantisch probleem: de woningnood  is verschrikkelijk

Het is wonderbaarlijk dat we die jaarlijkse groei tot nu toe behoorlijk hebben opgevangen, maar we zitten nu toch wel met een gigantisch probleem: de woningnood  is verschrikkelijk. In de vorige eeuw probeerde Nederland de ruimtelijke ordening centraal vanuit Den Haag zo goed mogelijk te regelen. In deze eeuw ging het roer om: de provincies en de gemeenten mogen het zelf allemaal uitzoeken. Je ziet wat er van komt: zo maar ergens in het landschap verschijnen gigantische distributiecentra, woonwarenhuizen, autoleasebedrijven en windmolenparken die exclusief stroom leveren aan datacentra van buitenlandse techreuzen.  

Wethouders kaarten die deals af. Ze kopen een blauw pak en maken zichzelf wijs dat ze genoeg zakenbloed hebben om slim met het bedrijfsleven te onderhandelen. Goed, ze halen wat geld en wat werkgelegenheid binnen voor hun gemeente, maar de schade die ze aanrichten aan het landschap is om van te huilen. Als het zo doorgaat blijft er niets over van Nederland. Godzijdank dringt dat nu door tot Den Haag. Politieke partijen zoals de VVD, die er tot voor kort niets van moesten hebben, willen een sterke centrale overheid die de regie in handen neemt.  

Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening moet herrijzen. Laat minister tegen Utrecht zeggen dat het afgelopen is zijn met het gehobby. Voor de windmolens komt een parkje ergens achter Staphorst. De polder Rijnenburg krijgt helemaal een woonbestemming. De bouw begint morgen.