Een plotse ingeving die eindigt op het witte doek: het verhaal van Annet Huizing en de verfilming van haar eerste boek

Toen Utrechtse schrijfster Annet Huizing (65) in 2014 haar jeugdroman ‘Hoe ik per ongeluk een boek schreef’ uitbracht, had ze nooit verwacht dat het boek jaren later verfilmd zou worden. Laat staan dat die verfilming als Hongaarse productie in bioscopen zou verschijnen. “Het boek was mijn debuut. Ik wist niet eens of het goed genoeg was om uitgegeven te worden,” vertelt Huizing vanaf haar woonboot in Utrecht. Vandaag de dag is datzelfde boek bekroond met een Zilveren Griffel, vertaald in twaalf talen, en verfilmd door Hongaarse regisseuse Nóra Lakos. De film zal vanaf 30 juli in Nederlandse en Vlaamse bioscopen te zien zijn. 

Hoe ik per ongeluk een boek schreef (Lemniscaat, 2014) gaat over de dertienjarige Katinka die schrijfster wil worden, ze weet alleen niet goed hoe ze haar verhalen op papier moet zetten. Ze zoekt hiervoor hulp bij haar buurvrouw Lidwien, een beroemd schrijfster, die haar schrijftips geeft in ruil voor hulp in de tuin. Terwijl zich een bijzondere vriendschap ontpopt, leert Katinka meer over haar eigen leven en haar overleden moeder. Het idee voor het karakter van Katinka was op een dag als een plotse ingeving bij Huizing ontstaan. De eerste vertaling van het boek verscheen in buurland Duitsland, al snel daarna volgden ook Frankrijk, Hongarije etc. Huizing keek verbaasd op toen ze in 2019 een mail van de Hongaarse filmregisseuse Nóra Lakos ontving. In de mail vertelde Lakos hoe ze het boek in één nacht al lachend en huilend had uitgelezen. “Ze schreef: ik denk dat ik het verhaal voor mijn volgende film gevonden heb,” vertelt Huizing 

De regie uit handen geven

Huizing was direct enthousiast over het idee, maar ze wist ook dat het geen makkelijk verhaal was om te verfilmen. “Het boek gaat over taal, over reflectie. Dat is niet makkelijk in beeld te brengen.” Toch besloot ze om Lakos haar vertrouwen te geven. “Als zij hier een film in ziet, dan zal ze er ook echt iets van moeten kunnen maken.” 

Dat Huizing niet volledig in het productieproces van de film ondergedompeld werd, was een bewuste keuze. “Ik heb vanaf het begin gezegd: het is jouw film. Film is beeld, ik ben van de woorden. Het zal niet werken als ik er dan bovenop zit.” Wel las ze mee met het filmscenario, gaf feedback en droeg zelfs ideeën voor bepaalde scènes aan. Het uit handen geven van haar verhaal bleek niet altijd even makkelijk. Toen er een extra verhaallijn over Katinka en een jongen van de atletiekclub werd geïntroduceerd, was Huizings reactie in eerste instantie afwijzend. “Ik dacht eerst: o, nee, geen meisje-jongengedoe. Maar het was zo subtiel en kloppend bij het karakter van Katinka, dat ik al snel helemaal om was.”

Katinka wordt Nina

Een Hongaarse productie betekende ook dat het verhaal voor de film werd verplaatst van Nederland naar Hongarije. Zo heet Katinka in de film Nina, werd de Waddenzee het Balatonmeer, en kregen sommige personages andere namen. De essentie van het verhaal is echter overeind gebleven, en volgens Huizing ook zeer goed in beeld gebracht: “Er zitten zoveel originele en grappige vondsten in de film. Het decor is ook schitterend.”

De personages worden in de film ook sterk geportretteerd op de manier hoe Huizing hen bedacht had. Toen ze een foto ontving van Villō Demeter, de actrice die Nina zou gaan spelen, was ze verbijsterd: “Toen ik haar zag dacht ik: dit ís Katinka. Het was alsof ik het meisje uit mijn hoofd op beeld zag.” De actrice werd gecast uit meer dan 300 kandidaten en bleek een natuurtalent. “Ze kan zoveel doen met een blik, heel ingetogen en precies goed.”

Schrijven als bron van kracht

Volgens Huizing bepaalt de lezer van een verhaal zelf waar het verhaal over gaat. Hoe ik per ongeluk een boek schreef gaat voor haar over beseffen wat je mist.

“Doordat haar vader een nieuwe vriendin krijgt, realiseert Katinka zich wat het betekent om een moeder te hebben en voelt ze het gemis. Pas als ze weet wie haar moeder is, kan ze de vriendin van haar vader accepteren.” Katinka’s eigen schrijfproces is hierin belangrijk. “Door te schrijven leert ze omgaan met haar gevoelens. Dat vond ik mooi: dat reflectie haar helpt bij het leven.”

Deze visie is ook meegenomen in de promotie van de film, het schrijven als bron van kracht. Na haar debuut schreef Huizing meerdere boeken. In het onlangs verschenen non fictieboek Twee pistooltjes en een dakmus (Lemniscaat, 2025) ontrafelt ze het schrijfproces en laat ze aan de hand van literatuurfragmenten zien dat er talloze manieren zijn om een verhaal te vertellen. “Ik wilde een boek schrijven over hoe je een boek schrijft. Gaandeweg kwam ik erachter dat hier helemaal geen vaste regels voor zijn. Alles mag, als het maar werkt.”

Het succes van het boek blijkt uit de reacties die Huizing van lezers ontvangt: “Mensen zeggen dat ze dankzij het boek weer zin krijgen om te lezen en schrijven, dat was ook precies mijn bedoeling.”

Wat Huizing leerde tijdens het onderzoeken van het schrijfproces veranderde haar ook als lezer. “Sinds ik schrijf, lees ik langzamer en met meer bewondering. Soms lees ik passages drie keer omdat ik wil begrijpen: hoe doet die schrijver dat?”