Vorige maand rolden de laatste zakken soep van de productieband van het Utrechtse bedrijf Kromkommer. Bijna zes jaar lang bracht het bedrijf met haar soepen en woordspelingen imperfecte groente onder de aandacht. Maar nu gooit Kromkommer het roer om en verdwijnen de soepen uit de schappen. Waarom? De NUK spreekt met de Utrechtse medeoprichter, Chantal Engelen (37).
Voedsel zit Chantal Engelen in het bloed. Haar ouders hadden al een restaurant en zelf kwam ze, na een voedings-gerelateerde studie aan de Hogeschool van Amsterdam, bij Unilever en La Place terecht. Maar gaandeweg kreeg ze door dat veel groente en fruit de schappen van de supermarkt niet bereikt en wordt weggegooid, omdat deze op een bepaalde manier ‘raar’ was: denk daarbij aan wortels met een gevorkt uiteinde, of kromme komkommers. Tijdens een studieproject startte ze met Too Good to Waste, tot ze samen met de Rotterdamse Jente de Vries en Lisanne van Zwol Kromkommer opstartte.
Na enkele experimenten met huisgemaakte mosterd en jam bleek dat soep het ideale middel was om die weggegooide groenten onder de aandacht te brengen. In 2014 bracht Kromkommer haar eerste soep op de markt, in 2019 was dat aantal gegroeid tot negen. Maar nu is de soep dus op. Is de missie van Chantal geslaagd?
Ja en nee, aldus Chantal. “Ja, want winst is niet ons belangrijkste doel: dat is het tegengaan van verspilling. Dat is deels gelukt: andere bedrijven zijn nu ook meer bezig met kromme groenten. Maar we hebben niet de illusie dat het probleem zelf is opgelost.”
Soepbedrijf
Want Kromkommer stopt met de soepen omdat het bedrijf niet de stap wil nemen om een écht soepbedrijf te worden – niet omdat de berg aan verspilde groente is opgelost. Om succesvol te blijven in de soepbusiness zou Kromkommer de prijzen moeten verlagen, aan de formule moeten sleutelen, moeten investeren in de productie en de gegroeide concurrentie te lijf gaan. Een echt soepbedrijf worden dus. “Maar dat was nooit ons idee”, vertelt Chantal. “Voor ons was de soep vooral het middel om het verhaal onder de aandacht te brengen en onze andere activiteiten te betalen. We draaien al een paar jaar rond het break-even point. We hielden niet zoveel over dat we konden groeien, maar we konden wel de rekeningen van onze andere activiteiten betalen”, vertelt ze. “Nu gaan we op een andere manier aan onze missie werken.”
Kromkommers missie blijft het terug op de schappen krijgen van groente met afwijkende vormen. En hoewel Albert Heijn en Lidl nu weliswaar hun eigen Kromkommer-achtige soepen en sauzen hebben ontwikkeld, is dat nog niet gelukt. “Soepen of sauzen van kromme groenten verkopen is makkelijker voor een supermarkt dan écht de bedrijfsvoering omgooien. Maar uiteindelijk moeten kwaliteitseisen zo worden aangepast dat kromme groente op het schap kunnen komen. Voor ons blijft dat het punt.”
Tussen bedrijf en actiegroep in
Chantal ziet haar team, dat in de Social Impact Factory aan de Vredenburg zit, dan ook niet als uitsluitend een bedrijf. Als sociaal ondernemer ziet zij Kromkommer meer als iets dat tussen een bedrijf en een actiegroep inzit. Zo parkeerde Kromkommer in 2018 7000 kilo aan courgettes op de Dam in Amsterdam, uit protest tegen het weggooien van ‘kromme’ groente. Ook draagt Kromkommer bij aan anti–verspillingsevenementen zoals Rescue Room bij InStock Utrecht. Die ideële missie werd ook herkend door Utrecht 4 Global Goals, dat in juni Kromkommer beloonde met een “HeelUtrechtU-award”. Nu Kromkommer stopt met de soepen, richt het bedrijf zich meer op die ideële kant.
Toch hebben de soepen wel degelijk bijgedragen aan de missie van het bedrijf. “We zien wel dat mensen nu anders kijken naar groente. Die AH Buitenbeentjes bijvoorbeeld geven aan dat de wens van de consument verandert.” Chantal zag die mentaliteitsverandering ook terug in 2018, toen door de hete zomer veel fruit en groente weggegooid dreigde te worden. “Daar werd de consument toen écht boos om. Het probleem blijft alleen dat je een supermarkt heel moeilijk kunt bewegen – die passen hun schappen aan op de wensen van de consument. Daarom moeten we kromme groente weer cool maken.”
Kinderen en Kamerleden
Daarom richten de medewerkers van het Utrechtse bedrijf zich de komende tijd meer op een andere doelgroep: kinderen. “Dat we kromme groenten nu niet aantrekkelijk vinden, komt ook omdat we dat al als kind gewend zijn dat onze groente en fruit er gaaf uit ziet. Maar kinderen moeten beseffen dat een groot deel er helemaal niet zo uit ziet.” Dat besef proberen ze onder andere met houten speelgoed en een lesmethode te creëren. “We willen kinderen fan maken van krom”, aldus Chantal.
Om de ‘grote mensen’ tot verandering te bewegen, bewandelt Kromkommer ook de politieke weg. Zo startte Kromkommer in 2018 de ‘verboden fruit’-campagne. Volgens Chantal zijn de handelsnormen bedoeld om de interne markt te beschermen tegen kwalitatief mindere producten van buiten de EU, maar wordt er daardoor onnodig veel weggegooid. “Wist je bijvoorbeeld dat tweelingkiwi’s helemaal niet verkocht mogen worden? Als je dat tegen politici zegt, merk je dat bijna geen enkel Kamerlid hiervan op de hoogte is”, aldus Engelen.
Door zulk fruit in de postvakjes van Kamerleden te stoppen, vroegen de medewerkers van Kromkommer aandacht voor deze regels. Met succes, in april 2018 mocht Kromkommer haar verhaal doen en in juni werd een motie over het onderwerp aangenomen
De komende tijd storten de medewerkers van Kromkommers zich op de ontwikkeling van een kinderboek, een lespakket en speelgoed. Wat Kromkommer op de lange termijn gaat doen, is nog niet helemaal duidelijk. “We zijn nog heel erg aan het zoeken naar een nieuw verdienmodel om onze missie te financieren, nu we geen soep meer maken. Maar dat hoort erbij: als je als sociaal ondernemer je werk goed doet, maak je jezelf op den duur overbodig.”
Gisteren sloot Kromkommer het soeptijdperk in stijl af met “het laatste soepje”, een afscheidsevenement voor de kromme groentesoep.
Laat uw reactie achter
Reactie