Het Portugese mannetje

Op het Vredenburg staat op zaterdag, bij de kaas om de hoek en tegenover de vis, een zeldzaam eiland in de tijd. Een verkeersplein is het, waar links en rechts mensen voorbijsnellen. Langs deze unieke tijdzone, waar het loont om even te verpozen.
Zelfs als er een file ontstaat omdat de visboer ‘Drie voor de prijs van twee’ doet – zou drie voor de prijs van 2021 niet nóg beter werken? – gaat het leven op dit tiende Azoren-eiland haar pastorale gang. Slechts vier bij anderhalve meter meet deze oase, waar je leeftocht kunt inslaan voor je ontdekkingsreis over de weekendmarkt. De keuze is overzichtelijk: er is chorizo en Portugese worst – en broodjes chorizo … u bent er al. 

Als je belangstellende vragen stelt, vertelt de man dat de zwijnen eikels te eten kregen en waarom denk ik nu weer aan het Nederlandse bedrijfsleven en onze politieke elite. 

Het is er altijd druk, maar deze standhouder neemt voor iedereen de tijd, vooral voor wie zich niet op Sábado in zijn tijdzone wenst te schikken. En dan heb ik zijn grootste troef nog niet genoemd: de zelfgemaakte Pastéis de nata. Wie ooit in het land van de fado en van Cristiano Ronaldo was, kent dit ultieme Portugese gebakje, het custardtaartje, dit romige geluksmomentje – ik dwaal af.

Iedere zaterdagochtend begint het Portugese mannetje thuis stipt om 03:00 met bakken. Op de markt mag je kiezen: ‘Licht’ of ‘donker’ – in het laatste geval met zwart-geblakerde vliesjes, wat beslist bijdraagt aan de smaak. Desgewenst krijg je de ‘natas’ warm – een Utrechter maakt hier een langgerekt ‘naotààs’ van – want er is een bakplaat aanwezig, van – schrik niet – twee maal de oppervlakte van een broodtrommel. Wél even geduld a.u.b. Toen ik eens slim de natas bestelde met een: ‘Ik kom ze straks ophalen, ik doe vast mijn andere boodschappen’ – was bij terugkomst nog geen gebakje ingepakt. ‘Jaja, druk, druk’, daarmee doelend op mijn verkeerde weekendhouding en niet op het verkeer aan zijn stand. En hij heeft gelijk! Soms komt een jongere man, een veertiger (zijn zoon, een vriend?) hem helpen. Gedeelde gezelligheid is halve snelheid. De standbaas vertelde eens dat het in de winter ‘zwaar begint te worden,’ dat hij soms zijn bakfiets bijna niet meer over de Bolle Brug krijgt. 

Ik zou het vreselijk missen, zijn vriendelijke praatje zonder enige commerciële bijbedoeling, dat verheven rustmoment. En de zaterdagbrunch beginnen met de krant, sterke koffie en zo’n heerlijk warme, geurende Pastel de nata.